dzień π - 3.14 (14 marca)

 14 marca jest obchodzony na całym świecie jako Międzynarodowy Dzień Liczby , zwanej także ludolfiną i ma za zadanie promować wiedzę matematyczną, szczególnie wśród uczniów i studentów.

Dzień ten nie jest związany z żadną rocznicą; datę święta wybrano na 14 marca z powodu skojarzenia z pierwszymi cyframi rozszerzenia dziesiętnego liczby π, jako że data „14 marca” zapisywana jest w USA jako „3.14”.

Pierwsze obchody tego dnia miały miejsce w 1988 w muzeum nauki Exploratorium w San Francisco, z inicjatywy Larry'ego Shawa.

Liczba π (długość jednostkowego półokręgu lub pole jednostkowego koła) interesowała matematyków od dawna. Już w III wieku p.n.e. Archimedes oszacował jej wartość z dokładnością do 0.002, przybliżając obwód koła z góry i z dołu obwodami wpisanego weń i opisanego na nim 96-kąta foremnego.

Jest on również wynalazcą słynnego wymiernego przybliżenia liczby π jako 22/7, co daje lepszą dokładność niż poprzednie przybliżenie i jest nie tylko najlepszym wśród ułamków o mianowniku nie większym od 7, ale wśród wszystkich dat rocznych w polskiej notacji (i rzecz jasna lepszym niż 3,14). To za sprawą tego właśnie przybliżenia liczba π nazywana była liczbą Archimedesa.

Później przyjęła się na π również nazwa ludolfina, na pamiątkę niemieckiego matematyka i szermierza Ludolfa van Ceulena, który w 1610 roku obliczył ją z dokładnością do 35 miejsc po przecinku, stosując metodę Archimedesa i przybliżając obwód koła obwodem wielokątów foremnych (wpisanego i opisanego) o 2⁶² bokach.

Oznaczanie liczby π tą właśnie szesnastą literą greckiego alfabetu (pierwszą literą słowa perímetros, co znaczy obwód) zostało wprowadzone na początku XVIII wieku przez angielskiego matematyka Williama Jonesa w publikacji zatytułowanej „Synopsis Palmariorium Mathesios”, a spopularyzowane w pracy Leonarda Eulera z 1736 roku.

Apogeum święta wypada 14 marca o godzinie 1:59:26 - przybliżenie liczby π to : 3.1415926.

Obchodzone są także święta „Przybliżenia π” w dniach:

• 26 kwietnia - to dzień, w którym ziemia pokonuje od nowego roku 2 radiany swojej orbity, więc cała długość orbity podzielona przez ten dystans wynosi właśnie π.

• 22 lipca - 22/7 to sposób aproksymacji liczby π.

• 10 listopada - 314 dzień roku (9 listopada - jeśli rok jest przestępny). 

• 21 grudnia o godzinie 1:13 - 355 dzień roku (20 grudnia - w roku przestępnym). 355/113 to chiński sposób aproksymacji liczby π.

Mimo że obliczenie wszystkich liczb po przecinku nie jest możliwe, ludzie od wieków fascynowali się uzyskiwaniem coraz dokładniejszych przybliżeń liczby π. Liczba π, jako stosunek obwodu do średnicy koła, pojawia się już w Biblii. Wtedy uważano, że liczba ta wynosi 3.

Rekordzistą w ręcznych obliczeniach liczby π był William Shanks, któremu pod koniec XIX wieku udało się uzyskać 707 miejsc po przecinku. Zajęło mu to 15 lat. Później okazało się zresztą, że 180 ostatnich cyfr obliczył błędnie. Współcześnie obliczanie liczby π przez komputery nie trwa aż tyle czasu: w grudniu 2009 Fabrice Bellard obliczył za pomocą komputera prawie 2,7 biliona (2,699,999,990,000) cyfr tworzących liczbę π, a trwało to tylko 4 miesiące.

Liczba π, is the symbol for the ratio of the circumference of a circle to its diameter. inspiruje nie tylko umysły ścisłe. Wiersz o niej napisała Wiesława Szymborska, a w Księdze Guinessa znajduje się kilka rekordów w zapamiętywaniu jej rozwinięcia. Rekordzistą pod tym względem jest Japończyk Akira Haraguchi, który w 2006 roku wyrecytował z pamięci 100 tysięcy cyfr składających się na tę liczbę. Zajęło mu to 16,5 godziny.